Yogahouding doorbraken (deel 2)

Ben je op zoek naar meer vooruitgang in jouw yogahoudingen? Misschien vooral voor die ene yogahouding waar er maand in, maand uit geen verandering lijkt te zijn? Soms terwijl het er vanuit de buitenkant misschien best oké uitziet. Soms terwijl het voelt alsof je vast zit. 

Behalve één op één werken met een yogaleraar, kunnen de tips uit deze yoga blog serie ook helpen. Waar de yoga blog “Yogahouding doorbraken deel 1” gaat over het werken vanuit waar je bent (in plaats van waar je zou willen zijn), gaat deel 2 over het gebruik maken jouw lichaamsintelligentie. Ook deze blog geeft weer een tip waarbij het niet gaat om harder werken, maar om slimmer werken.

Wat er automatisch al goed gaat in ons lichaam

Om met de tip van deze yoga blog aan de slag te gaan, helpt het om te beseffen dat ons lichaam heel intelligent is. 

Heel veel processen in ons lichaam gebeuren zonder dat we hier bewust een commando voor hoeven te geven. Een voorbeeld hiervan dat makkelijk is om waar te nemen is onze ademhaling en het kloppen van ons hart. Ondanks dat we onze ademhaling en hartslag bewust kunnen beïnvloeden, werken ze het grootste deel van de dag automatisch. Gelukkig maar; stel je voor dat we al die ballen ook nog eens in de lucht zouden moeten houden.

De precisie en methodiek van wat er allemaal in ons lichaam gebeurd gaat echter nog veel verder. Pas kreeg ik onderstaande filmpje (Harvard BioVisions: The Inner Life of the Cell) te zien: een animatie van wat er in een lichaamscel gebeurd. Vooral het stukje van minuut 3:00 to 3:57 vind ik echt enorm inspirerend. 

Het gaf me ook een gevoel van vrijheid. Door het besef dat m’n lichaam voor mij zorgt en dat ik meer los mag laten. Wat en hoeveel er wellicht ook fout gaat in ons lichaam, er gaat op iedere dag dat we leven nog veel meer goed in ons lichaam. Al die cellen die nog steeds hun werk doen!

Signalen observeren

Om al deze processen te kunnen uitvoeren, maken onze cellen gebruik van een bewustzijn, een intelligentie. En net zoals we kunnen voelen hoe onze ademhaling verloopt, kunnen we meer signalen van ons lichaam observeren. Door je aandacht naar binnen te keren.

Met de yogahouding op het oog waar je aan wil werken, zoom dan in welke sensaties je voelt in de houding. Eerst op wat er goed voelt. 

Is er dan nog iets dat ongemakkelijk of pijnlijk voelt? Of alsof er geen bewegingsruimte is? Focus jouw aandacht nog meer op dit gebied. Wat voel je precies: welke sensaties voel je? Waar vraagt je lichaam om? Bijvoorbeeld om meer ruimte? Of om meer spanning los te laten? Of om meer ondersteuning? En hoe reageert het gebied op je ademhaling? 

Misschien geeft het je rust om zo naar binnen te keren. Of misschien vind je het juist helemaal niet zo plezierig. Soms is het namelijk confronterend omdat je hiermee ook bewust wordt van waar je op dit moment nou eigenlijk bent in je practice. Ook over wat in de yogahoudingen (nog) niet zo goed werkt. Als dat het geval is, herinner je jezelf er dan aan dat het nooit om de yogahouding gaat. En wat je ook voelt, het is ‘slechts’ informatie. Geen oordeel, maar behulpzame informatie! 

Lichaamsintelligentie in yogahoudingen

Twee essentiële principes die nodig zijn voor individuele lichaamscellen om te kunnen blijven leven zijn a) integriteit en b) relatie. Deze principes zijn ook in een groter verband dan alleen de cellen erg belangrijk. Zo ook in yogahoudingen, waar we immers met het lichaam werken.

Integriteit

Een cel heeft integriteit nodig om te kunnen onderscheiden tussen wat onderdeel is van de cel zelf en wat niet. Het heeft bijvoorbeeld het onderscheidingsvermogen om niet zomaar alles door de celwand heen te laten komen, zodat de cel nog steeds de cel blijft. Integriteit zorgt dat je jezelf niet kwijt raakt. Vertaald naar yogahoudingen: stel dat er zoveel druk komt op het kniegewricht dat er een blessure ontstaat, dan gaat dit ten koste van de integriteit van dat gewricht. Het respecteren van de grenzen van jouw lichaam is daarmee ook een vorm van het behouden van integriteit.

Door naar binnen te keren en de signalen te voelen die het lichaam afgeeft, kan je op een steeds subtieler niveau werken. Voel je bijvoorbeeld dat je meer stabiliteit nodig hebt, of juist meer ruimte?Voel hoe je dat kan creëren. Probeer verschillende variaties of aanpassingen. Heb je het gevoel dat je de integriteit waarborgt in het gebied waar je de meeste sensaties voelt? Een sensatie kan immers ook betekenen dat het gewoon een beweging is die het lichaam nog niet gewend is. Een sensatie vraagt dus niet altijd om een aanpassing; het kan ook het resultaat van de verandering zijn.

Het meer naar binnen keren vraagt om een bepaalde mate van zelfvertrouwen en zelfrespect. Vertrouwen in dat je zelf kan voelen wat jouw lichaam nodig heeft. Om behulpzame aanpassingen te durven maken, ook in het bijzijn van anderen (zoals jouw yogaleraar of andere mensen die dezelfde yogales volgen). Zonder schaamte en zonder anderen de schuld te geven. Om verantwoordelijkheid te durven nemen voor wat er met jouw lichaam gebeurd. Om tevredenheid te ervaren, onafhankelijk van wat jouw lichaam al wel of niet kan. 

Zelfvertrouwen en zelfrespect zijn hebben een wisselwerking met integriteit.  Door jouw zelfvertrouwen en zelfrespect in te zetten, is het makkelijker de grenzen van jouw lichaam te respecteren. Door met integriteit te werken in jouw yogahoudingen, werk je ook weer aan zelfvertrouwen en zelfrespect. Het werkt dus twee kanten op.

Relaties

Daarnaast heeft een cel ook relaties nodig. De cellen functioneren in een open systeem waarbij het dingen opneemt en afstoot via de celwand. Op dezelfde manier dat de cel in relatie is met al hetgeen het fysiek aanraakt, heeft het ene lichaamsdeel een effect op een aangrenzend lichaamsdeel. De verschillende lichaamsdelen vormen op deze manier ketens door het hele lichaam heen. Via heel veel schakels heeft de plaatsing van jouw voeten bijvoorbeeld effect op de stand van jouw schouders via vele schakels gevormd door botten, spieren, pezen en weefsels.

Van nature heeft iedereen een eigen mix van kracht, flexibiliteit en gewoontes. Aangezien het gebruiken van waar we al goed in zijn de makkelijkste weg is (op korte termijn), versterken we deze patronen met de tijd steeds meer. Dus de zwakkere delen blijven zwak, en de sterkere delen worden nog sterker. Volkomen menselijk en begrijpelijk, maar het verergert de onbalans in de relatie tussen de zwakke en sterke lichaamsdelen. Om meer balans in het lichaam te creëren is het belangrijk om de relatief zwakke delen sterker te maken. Gelukkig groeit alles wat je aandacht geeft, waardoor je de kwaliteit van de relaties binnen je lichaam kunt verbeteren.

Mijn knieschijven zijn bijvoorbeeld van nature heel flexibel: het bot is wat platter (en heeft daardoor wat minder grip met de rest van het kniegewricht) en de banden er omheen zijn heel lang. Om met integriteit mijn yogahoudingen te beoefenen (zodat er geen verdraaiing plaatsvindt) heb ik veel aandacht besteed aan het bewust worden van de sensaties die mijn kniebanden aangeven. Daarnaast maak ik gebruik van de relatie die het kniegewricht heeft met de beenspieren: doordat ik mijn bovenbeenspieren heb versterkt, houden zij mijn kniegewricht stabieler. Ook is er een relatie tussen het kniegewricht, de enkel en de heupen: door integriteit te bewaren in de bewegingen van deze gewrichten ten opzichte van elkaar, voorkom ik buitenproportionele druk op mijn knieschijf.

De principes integriteit & relatie zijn dus niet alleen van belang voor het functioneren van individuele cellen. Ons lichaam als geheel vraagt er ook om. En als hier geen rekening mee wordt gehouden, gaat je lichaam signalen afgeven. Eerst voorzichtig. Als daar niet naar wordt geluisterd steeds intenser.

Meer balans/homeostase in het lichaam creëren vraagt dus om het versterken van de relatief zwakke gebieden en het flexibeler maken van de relatief stijve gebieden. Hierdoor los je het energielek van de ‘zwakste schakel’ op. Zodat de verschillende onderdelen in jouw lichaam goed met elkaar kunnen communiceren en nog beter voor jou kunnen zorgen. 

Naar binnen keren als onderdeel van het achtvoudige yogapad

Door naar binnen te keren en de sensaties als signalen te gebruiken, kunnen we onze lichaamsintelligentie gebruiken om onze yogahoudingen zowel therapeutischer te maken en vooruitgang te creëren. 

Het meer naar binnen keren zorgt dat je niet alleen aan asana (yogahoudingen) werkt, maar ook aan een ander onderdeel van het achtvoudige yogapad zoals beschreven door Patanjali: namelijk Pratyahara. De concentratie en fixatie die je hierbij gebruikt is een voorbereiding op weer een andere stap uit dit achtvoudige yogapad: Dharana.

Door te werken met de subtiele sensaties is op deze manier yoga asana beoefenen letterlijk een beoefening van “embodiment”. In plaats van alleen de alignment cues te gebruiken, waarbij het brein ons commandeert wat te doen, is er een interactie met het lichaam. Een dialoog waarin zelfs de individuele cellen boodschappen doorgeven en je naar je lichaam luistert; naar de “issues in the tissues”. Vandaar dat we spreken van een “embodiment”: een belichaming.

Welke (subtiele) sensaties voel je in de yogahouding? Waar vraagt je lichaam om? 

• Hoe voelt jouw ademhaling?
• Voelt de yogahouding gemakkelijk of ongemakkelijk?
• Waar heeft je lichaam behoefte aan meer stabiliteit?
• Waar heeft je lichaam behoefte aan meer ruimte?
• Is er spanning die je vasthoudt die je graag zou willen loslaten?
• Zijn er dingen die je loslaat en die je graag zou willen behouden?
• Hoe reageert je lichaam op jouw ademhaling?
• Als je ergens ongemak voelt, hoe voelt het als je visualiseert alsof die cellen ademen? Gebeurt er dan iets met de bloedcirculatie naar dat gebied toe?

Enjoy your habits today with love and light.

Namasté,

Aimée Kuntz

Niets meer missen van onze yoga blog?